Politički subjekti mogu predložiti članove organa za sprovođenje izbora (Državna izborna komisija, opštinske izborne komisije, birački odbori) koji, u zavisnosti od izbornih rezultata odnosno činjenice da li je izborna lista potvrđena, imaju pravo učešća u organima za sprovođenje izbora u stalnom ili proširenom sastavu.

Državna izborna komisija (DIK) je centralna institucija izbornog procesa koja u stalnom sastavu ima predsjednika i 10 članova.

Devet članova DIK-a su predstavnici političkih partija zastupljenih u Skupštini Crne Gore saglasno rezultatima izbora. Četiri člana biraju se iz reda parlamentarne većine, četiri iz reda opozicije, dok se jedan član imenuje kao predstavnik političke partije, odnosno podnosioca izborne liste za autentičnu zastupljenost pripadnika manjinskog naroda ili manjinske nacionalne zajednice, koja je na prethodnim izborima dobila najveći broj glasova. Jedan član DIK-a bira se iz reda civilnog drušva, nevladinog sektora i univerziteta.

Članovi DIK-a u stalnom sastavu biraju se nakon održanih parlamentarnih izbora a mandat im traje četiri godine.

Svi podnosioci izbornih lista kojima DIK potvrdi izbornu listu imaju pravo da odrede predstavnika u prošireni sastav, a što DIK zaključkom utvrđuje i isti dostavlja u roku od 24h od njegovog donošenja.

Opunomoćeni predstavnici učestvuju u radu i punovažno odlučuju 20 dana prije dana određenog za održavanje izbora. Njihov mandat prestaje danom utvrđivanja konačnih rezultata izbora.

Jedini propisani uslov je da lice mora biti diplomirani pravnik.

Opštinsku izbornu komisiju čine: predsjednik i četiri člana u stalnom sastavu i po jedan opunomoćeni predstavnik podnosioca izborne liste. Za predsjednika se imenuje kandidat političke partije, odnosno podnosioca izborne liste koja je na prethodnim izborima dobila najveći broj odborničkih mandata. Ukoliko je na prethodnim izborima najveći broj mandata dobila koaliciona izborna lista, za predsjednika opštinske izborne komisije imenuje se, po pravilu, kandidat političke partije kojoj je, u okviru koalicije, pripao najveći broj odborničkih mandata. Dva člana stalnog sastava opštinske izborne komisije imenuju se na prijedlog parlamentarne opozicije, i to proporcionalno broju osvojenih mandata na prethodnim izborima, a u slučaju istog broja mandata prednost ima izborna lista koja je dobila veći broj glasova.

Predsjedniku i članovima opštinske izborne komisije u stalnom sastavu imenuju se zamjenici.

Ukoliko u nekoj skupštini opštine postoji samo jedna opoziciona izborna lista, oba člana stalnog sastava opštinske izborne komisije imenuju se na prijedlog te opozicione izborne liste.

Sekretar opštinske izborne komisije imenuje se na prijedlog parlamentarne opozicije, a po pravilu je to kandidat opozicione izborne liste koja je na prethodnim izborima dobila najveći broj odborničkih mandata.

Sekretar opštinske izborne komisije je zadužen za realizaciju administrativnih poslova predviđenih izbornim zakonodavstvom i nema pravo odlučivanja.

Svi podnosioci izbornih lista kojima opštinska izborna komisija potvrdi izbornu listu imaju pravo da odrede predstavnika u prošireni sastav, što opštinska izborna komisija zaključkom utvrđuje i isti dostavlja u roku od 24h od njegovog donošenja.

Birački odbor čine predsjednik i četiri člana u stalnom sastavu i po jedan opunomoćeni predstavnik podnosioca izborne liste.

Svakoj političkoj partiji zastupljenoj u odgovarajućoj skupštini pripada broj predsjednika biračkih odbora srazmjerno proporcionalnoj zastupljenosti odborničkih mjesta u skupštini, a biračka mjesta na kojima bi pojedina politička partija predlagala predstavnika za predsjednika biračkog odbora, opštinska izborna komisija određuje žrijebom.

U stalni sastav biračkog odbora dva člana imenuju se na prijedlog političke partije, odnosno koalicije koja ima većinu u odgovarajućoj skupštini opštine.

U stalni sastav biračkog odbora obavezno se imenuje po jedan predstavnik dvije opozicione političke partije u odgovarajućoj skupštini opštine, koje su na prethodnim izborima dobile najveći broj mandata, a u slučaju istog broja mandata, najveći broj glasova.

Ukoliko u odgovarajućoj skupštini opštine postoji samo jedna opoziciona politička partija, u stalni sastav biračkog odbora imenuju se dva predstavnika te partije.

Birački odbor imenuje se za svako biračko mjesto, najkasnije 10 dana prije dana određenog za održavanje izbora. Izuzetno, na obrazloženi zahtjev političke partije, odnosno grupe birača koja je stekla pravo da predloži predstavnike u stalnom sastavu biračkog odbora, sastav biračkog odbora može se mijenjati i nakon isteka ovog roka, a najkasnije 12h prije otvaranja biračkih mjesta.

Opštinska izborna komisija, danom donošenja rješenja o proglašenju izborne liste, zaključkom utvrđuje koji podnosilac izborne liste ispunjava uslove za određivanje svojih predstavnika u prošireni sastav biračkog odbora. Zaključak o ispunjenju, odnosno neispunjenju uslova za određivanje predstavnika podnosioca izborne liste u prošireni sastav biračkog odbora opštinska izborna komisija dostavlja podnosiocu izborne liste, u roku od 24h od časa određivanja biračkog mjesta.

Podnosilac izborne liste odrediće svog opunomoćenog predstavnika u prošireni sastav biračkog odbora i o tome obavijestiti opštinsku izbornu komisiju koja, najkasnije 24h od dostavljanja obavještenja, zaključkom poimenično utvrđuje lica koja ulaze u prošireni sastav biračkog odbora.

Opunomoćeni predstavnik učestvuje u radu i punovažno odlučuje pet dana prije dana određenog za održavanje izbora.

Uz izbornu listu, izbornoj komisiji se dostavlja i sljedeća dokumentacija:

1) pisana izjava kandidata da prihvata kandidaturu;

2) potvrda o biračkom pravu za svakog kandidata sa izborne liste;

3) potvrda o prebivalištu svakog kandidata;

4) spisak sa potpisima birača koji podržavaju izbornu listu;

5) pisana saglasnost o prihvatanju nosioca liste, ako je to uključeno u naziv liste;

6) odluka nadležnog organa političke partije kojom je verifikovao izbornu listu;

7) izborna prijava;

8) osnivački i programski akt.

S obzirom da grupe birača ne moraju imati statut i formalni programski akt, uz izbornu listu dostavljaju i izjavu ovjerenu pred nadležnim organom o odluci da učestvuju na izborima sa programskim ciljevima izborne liste, ovlašćenom licu za zastupanje pred nadležnim organima, te u izjavi mogu urediti i druga međusobna prava i obaveze.

Uz naziv izborne liste grupe birača podnosilac određuje i bližu oznaku te liste.

Izborna lista za izbor odbornika dostavlja se opštinskoj izbornoj komisiji, a za izbor poslanika DIK-u najranije 20 dana od dana raspisivanja izbora, a najkasnije 25 dana prije dana određenog za održavanje izbora.

Ako nadležna izborna komisija utvrdi da izborna lista nije podnešena blagovremeno, donijeće rješenje o odbacivanju te izborne liste.

Ako nadležna izborna komisija utvrdi da izborna lista sadrži određene nedostatke donijeće, u roku od 48h od prijema izborne liste, zaključak kojim se podnosiocu liste nalaže da, najkasnije u roku od 48h od dostavljanja zaključka, otkloni te nedostatke. Tim zaključkom se podnosiocu ukazuje na radnje koje treba da obavi radi otklanjanja nedostataka.

Ako nadležna izborna komisija utvrdi da nedostaci izborne liste nijesu otklonjeni ili nijesu otklonjeni u predviđenom roku donijeće, u narednih 24h, rješenje kojim se odbija proglašenje te izborne liste.

Izborna lista za izbor odbornika, odnosno poslanika može biti utvrđena ako je svojim potpisima podrži najmanje 0,8 % birača od broja birača u izbornoj jedinici, računajući prema podacima o broju birača sa izbora koji su prethodili odluci za raspisivanje izbora, bez obzira da li se radi o izborima za Predsjednika Crne Gore ili o izborima za Skupštinu.

Za političke partije ili grupe birača koje predstavljaju manjinski narod ili manjinsku nacionalnu zajednicu, izborna lista za izbor odbornika može biti utvrđena ako je svojim potpisom podrži najmanje 150 birača, odnosno za izbor poslanika može biti utvrđena ako je svojim potpisom podrži najmanje 1.000 birača.

U opštinama u kojima je na prethodnim izborima odbornički mandat vrijedio jednako ili manje od 150 glasova, izborna lista za izbor odbornika može biti utvrđena ako je svojim potpisom podrži onaj broj birača koji je za jedan manji u odnosu na broj glasova koliko je na prethodnim izborima za odnosnu skupštinu opštine vrijedio jedan odbornički mandat.

Izborna lista za izbor poslanika koja predstavlja manjinski narod ili manjinsku nacionalnu zajednicu sa učešćem u ukupnom stanovništvu Crne Gore do 2% prema rezultatima posljednjeg popisa može biti utvrđena ako je svojim potpisom podrži najmanje 300 birača.

Potpise podrške mogu dati sva lica koja imaju biračko pravo. Ograničenja se odnose na činjenicu da birači koji potpisuju podršku listama za izbor odbornika moraju imati prebivalište na području odnosne opštine, dok birači koji potpisuju podršku listama za izbor poslanika moraju imati prebivalište na teritoriji Crne Gore.

U Crnoj Gori su na snazi zatvorene izborne liste što znači da se birači opredjeljuju za listu a ne za pojedinačne kandidate. Stoga, političke partije, posebno ili kao koalicija, kao i grupe birača, predlažu kandidate za svoju izbornu listu, a određuju i redoslijed kandidata na listi.

Pravo da bira i da bude biran za poslanika ima birač koji je navršio 18 godina života i koji ima prebivalište u Crnoj Gori najmanje dvije godine prije dana održavanja izbora.

Pravo da bira i da bude biran za odbornika ima birač koji je navršio 18 godina života, koji ima prebivalište u Crnoj Gori najmanje dvije godine i koji ima prebivalište u opštini, odnosno gradskoj opštini, kao izbornoj jedinici.

Jedno lice može biti kandidat za odbornika samo na jednoj izbornoj listi i samo u jednoj izbornoj jedinici.

Jedno lice može biti kandidat za poslanika samo na jednoj izbornoj listi.

Na jednoj izbornoj listi može biti najmanje 2/ 3, a najviše onoliko kandidata koliko se bira. Izuzetno, na izbornoj listi za izbor poslanika koju podnose grupe birača ili političke stranke koje predstavljaju manjinski narod ili manjinsku nacionalnu zajednicu može biti najmanje 1/ 3, a najviše onoliko kandidata koliko se bira.

Zakonom je propisano da na izbornoj listi mora biti 30% kandidata manje zastupljenog pola.

Osim ove odredbe, zakonodavac je propisao dodatnu zaštitnu normu predviđajući da među svaka četiri kandidata prema redoslijedu na listi (prva četiri mjesta, druga četiri mjesta i tako do kraja liste) mora biti najmanje po jedan kandidat pripadnik manje zastupljenog pola.

U tom slučaju, nadležna izborna komisija poziva podnosioca da otkloni nedostatke u roku od 48h. Ako podnosilac ne otkloni nedostatke, izborna komisija neće proglasiti izbornu listu.

Podnosilac izborne liste može povući listu najkasnije do dana utvrđivanja zbirne izborne liste.

Povlačenjem izborne liste prestaje funkcija opunomoćenog predstavnika podnosioca liste u svim organima za sprovođenje izbora, kao i sva prava koja mu u tom svojstvu, po odredbama zakona pripadaju.

Kandidat može odustati od kandidature do dana donošenja rješenja o proglašenju izborne liste.

U tom slučaju podnosilac izborne liste gubi pravo da predloži novog kandidata, a položaj na izbornoj listi zauzima kandidat koji je po redoslijedu sljedeći na izbornoj listi.

Ako dvije ili više političkih partija ili grupa birača podnesu koalicionu izbornu listu, naziv i druga prava i obaveze podnosilaca koalicione izborne liste određuju se sporazumom koji se istovremeno sa koalicionom izbornom listom dostavlja nadležnoj izbornoj komisiji.

Lice određeno kao nosilac izborne liste ne mora biti kandidat na listi. U naziv liste podnosilac liste može uključiti i ime i prezime nosilaca te liste, uz njihovu pisanu saglasnost.

Podnosilac izborne liste i kandidat sa liste ima pravo da podnese prigovor odnosno žalbu zbog povrede biračkog prava u toku izbora.

Prigovor protiv odluke, radnje ili propusta biračkog odbora podnosi se opštinskoj izbornoj komisiji.

Prigovor protiv odluke, radnje ili propusta opštinske izborne komisije podnosi se DIK-u.

Protiv rješenja DIK-a može se izjaviti žalba Ustavnom sudu.

Protiv rješenja opštinske izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor može se izjaviti prigovor DIK-u.

Protiv rješenja DIK-a kojim je odbačen ili odbijen prigovor može se izjaviti žalba Ustavnom sudu Crne Gore.

Prigovor ili žalba se ne mogu izjaviti na rješenja kojim se prigovor usvaja.

Prigovor se podnosi u roku od 72h od časa kada je donešena odluka, odnosno izvršena radnja.
Žalba se podnosi Ustavnom sudu u roku od 48h od dostavljanja rješenja DIK-a.